Η ιστορία της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης & Αποχέτευσης Λάρισας (Δ.Ε.Υ.Α.Λ.)
"Το χθες και το σήμερα"
Η ιστορία και η σημερινή παρουσία της Δ.Ε.Υ.Α.Λ. στην υπηρεσία των τομέων της ύδρευσης, αποχέτευσης και του περιβάλλοντος στην πόλη της Λάρισας, στηρίζεται σε μια μακρόχρονη διαδρομή η οποία ξεκινάει απ' τις αρχές του περασμένου αιώνα έως σήμερα.
Στην πορεία αυτή, από τότε μέχρι τις μέρες μας πολλά προβλήματα παρουσιάστηκαν και αντιμετωπίστηκαν και η Επιχείρηση -με την κάθε φορά μορφή της- ανταποκρίθηκε στην αποστολή της, δικαίωσε την παρουσία της στους τομείς-αρμοδιότητές της, παράγοντας ουσιαστικά πολιτισμό, με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της πόλης μας.
Για να αποδώσει διαχρονικά τόσο ωφέλιμο και τόσο δυναμικό έργο η Δ.Ε.Υ.Α.Λ συντέλεσαν αρκετοί παράγοντες με κυριότερους το εξειδικευμένο κατά κλάδους προσωπικό και τις διοικήσεις, με τις οργανωτικές και διοικητικές ικανότητες και διορατικότητα.
Η Λάρισα εδώ και χιλιάδες χρόνια λόγω της θέσης της κοντά στον Πηνειό, συνέδεσε την ιστορία της με το ποτάμι της, ιδιαίτερα για την ύδρευση και την άμυνα της
Προ χιλιάδων χρόνων, οι Πελασγοί κάτοικοι της, υδρευόντουσαν από τον Πηνειό με δερμάτινους ασκούς και πήλινους πύθους. Κάτω από το έδαφος της Λάρισας από τις ανασκαφές βρέθηκαν, σε πολλά σημεία, παλιά υδραγωγεία, από τα οποία συμπεραίνεται ότι στην αρχαιότητα η πόλη είχε δίκτυο ύδρευσης, χωρίς όμως να είναι δυνατό να καθορισθεί πως διοχετεύονταν αυτό το νερό. Η παράδοση μιλάει για ύδρευση της Λάρισας από πηγές του Κραννώνα. Αν αυτό αληθεύει τότε συνεπάγεται ότι οι κάτοικοί της αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε αυτή την λύση διότι θα διαπίστωσαν ότι το νερό που προσφέρει ο Πηνειός δωρεάν, στοίχιζε ακριβά σε ανθρώπους. Μετέδιδε μολυσματικές νόσους, που επέφεραν τον θάνατο σε πολλούς.
Αυτό τον τρόπο διαδέχθηκαν, φαίνεται, τα τεχνητά υδραγωγεία της Μακεδονικής και ιδίως της Ρωμαϊκής περιόδου. Επακολούθησαν οι ΄΄υδραγωγοί και γεφυροστοιχείες΄΄ των Βυζαντινών χρόνων και της Φραγκοκρατίας, στην περίοδο της οποίας κατασκευάστηκε και η μέχρι και σήμερα περιφερειακή τάφρος της Λάρισας. Επί Τουρκοκρατίας έγινε απόπειρα βελτίωσης της ύδρευσης. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις και σε όλους τους αιώνες, το νερό ήταν πάντα, για την Λάρισα, δύσκολο στην απόκτηση και ανθυγιεινό.
Ιστορία της ΔΕΥΑΛ κατά χρονολογική περίοδο
1881: Η Λάρισα -που παρουσιάζει την όψη ενός Τουρκοχωριού- απελευθερώνεται απ' τους Τούρκους. Οι κάτοικοί της ανέλαβαν εντατική προσπάθεια για ανόρθωση και εκσυγχρονισμό.
1882: Εκπονείται το πρώτο «Σχέδιο Πόλης» και αργότερα (1886) άρχισε η εφαρμογή του.
1890: Ψηφίζεται ο νόμος Δ.Ω.Ξ. για «παροχή ύδατος» στη Λάρισα. Ο Δήμος την ανέθεσε στον μηχανικό Π. Πρωτοπαπαδάκη (μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας) αλλά αυτός την εγκατέλειψε γιατί ξεπερνούσε τις οικονομικές του δυνατότητες.
1903: Ο Δήμος πάντοτε ενδιαφερόταν για τον «Θαυματουργό Ηλεκτροφωτισμό» όπως τότε τον αποκαλούσαν και την ύδρευση.
Εξαγόρασε την μελέτη του νομομηχανικού Ιωάννη Γκόβαρη για κατασκευή υδροηλεκτρικού έργου στον Πηνειό στη θέση «Βερνέζι».
Το έργο δεν προχώρησε, λόγω της τεράστιας για την εποχή του, δαπάνης (5 εκατ. χρυσά φράγκα).
1909: Το Δημοτικό Συμβούλιο (Δήμαρχος Αχ. Αστεριάδης) υπογράφει σύμβαση με τον όμιλο «Πηνειός» για κατασκευή έργων ηλεκτροφωτισμού και ύδρευσης και εκμετάλλευσή τους για 50 χρόνια.
Με τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου, ο «Πηνειός» πούλησε τα προνόμιά του στη Γαλλική εταιρία «OMNIUM».
Εν τω μεταξύ , η Λάρισα των αρχών του 20ου αιώνα, εξακολουθούσε να υδρεύεται με τρόπο που δεν διέφερε από εκείνο τον οποίο χρησιμοποιούσαν προ 4000 χιλιάδων ετών οι Πελασγοί κάτοικοί της και ο οποίος ήταν ανθυγιεινός και αποτελούσε καθημερινό βάσανο.
Για να διευκολύνεται η μεταφορά των φορτίων ύδατος είχαν από τον μεσαίωνα κατασκευαστεί σε τρία διαφορετικά σημεία της πόλης λιθόστρωτες αποβάθρες, αποκαλούμενες ΄΄σκάλες΄΄. Αυτές είχαν πλάτος 8-10 μέτρα και εισχωρούσαν εντός της κοίτης, μέχρι τον κεντρικό άξονα του ποταμού, για να καθίσταται δυνατή η ύδρευση και όταν κατέρχονταν στο ελάχιστο η στάθμη των υδάτων. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν και αντλίες στην ύδρευση που αναρροφούσαν μέσω σωλήνων το νερό από τον Πηνειό.
Το νερό που λαμβάνανε με τον τρόπο αυτό, το τοποθετούσαν σε ασκούς δέρματος, που ονομάζονταν σάκκοι, χωρητικότητας 40-50 κιλών. Αυτοί φορτώνονταν στα ζώα με τα οποία περιέρχονταν στις συνοικίες της πόλης οι εμπορευόμενοι το νερό και το διαλαλούσαν όπως οι άλλοι πωλητές τα διάφορα είδη τους. Αυτοί ήταν οι υδροφόροι ή σακάδες όπως αποκαλούνταν από το γεγονός ότι πωλούσαν νερό με σάκους. Στους νεότερους χρόνους η μεταφορά του νερού γινόταν εντός μικρών βυτίων ή βαρελιών από τσίγκο που σύρονταν με ιπποκίνητα κάρα.
Οι σακάδες είχαν πετύχει να οργανωθούν ως τάξη, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν προνόμια όπως π.χ η απαλλαγή από φόρους επιτηδεύματος κ.λ.π. και να διαθέτουν κάποια δύναμη. Οι ίδιοι είχαν την υποχρέωση, να λαμβάνουν μέρος στις κατασβέσεις πυρκαγιών , μεταφέροντας όλοι το νερό. Το νερό που έπαιρναν με αυτό τον τρόπο οι Λαρισαίοι, δεν ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθεί αμέσως. Τοποθετήθηκε στις οικίες, σε μεγάλους πίθους τα λεγόμενα κιούπια, που ήταν χωμένα μέχρι λαιμού στη γη, για να το διατηρούν δροσερό το καλοκαίρι και να μην παγώνει το χειμώνα. Μετά από μία ή δύο μέρες, κατακάθονταν η άμμος και οι άλλες ξένες ουσίες που περιείχε το νερό και που το έκαμε να φαίνεται κοκκινωπό ή θολό και να λαμβάνει το χρώμα εκείνο που είχε η άμμος ή το χρώμα με τις άλλες ύλες που μετέφερε. Συγχρόνως έριχναν λίγη στύψη με την ελπίδα να αποστειρωθεί με αυτήν το νερό πράγμα που αποτελεί αυταπάτη.
Πλέον να σημειωθεί ότι σε πολλές οικίες υπήρχαν και πηγάδια, των οποίων όμως το νερό δεν ήταν πόσιμο διότι με την έλλειψη υπονόμων στην πόλη, μολύνονταν από τις αποχετεύσεις των βόθρων.
1913-1914: Η «OMNIUM» αρχίζει τις εργασίες το 1913 και εγκατέστησε μηχανές 220 Volt συνεχούς ρεύματος. Την επόμενη χρονιά ηλεκτροφωτίστηκε το κέντρο της πόλης, δημόσια και ιδιωτικά καταστήματα και αρκετά σπίτια. Τα έργα ηλεκτροφωτισμού των συνοικιών και τα έργα ύδρευσης διακόπηκαν το 1914 λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
1918: Με τη λήξη του πολέμου, η εταιρία δεν συνεχίζει τα έργα, εγκαταλείπει κάθε προσπάθεια για ύδρευση και παρέχει πλέον κακό φωτισμό.
Από τη Δημοτική αρχή και την επιτροπή επαγγελματικών οργανώσεων, αρχίζει αγώνας για την εκδίωξη της «OMNIUM» αφού αυτή δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της.
1924: Στις 20 Οκτωβρίου 1924, ομόφωνα το Δημοτικό Συμβούλιο κηρύσσει έκπτωτη την «OMNIUM» και διακόπτει κάθε σχέση μαζί της, επειδή δεν τηρεί τους όρους σύμβασής της.
Το χειρότερο όμως είναι ότι τον τρόπο αυτό υδρεύσεως τον πλήρωσαν ακριβά οι Λαρισαίοι. Ο κοιλιακός τύφος, η δυσεντερία, οι παράτυφοι και άλλα εντερικά νοσήματα ήταν ενδημικά στη Λάρισα και δεν υπήρχε οικογένεια που να μην είχε δοκιμασθεί από αυτήν, ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που μαυροφόρεσαν. Σύμφωνα με στοιχεία των υγειονομικών υπηρεσιών κατά τη δεκαετία 1920-1930 από τις νόσους αυτές πέθαναν στη Λάρισα 1038 άτομα, επί πληθυσμού 23.000 χιλιάδων κατοίκων. Κάθε τρεις μέρες κηδεύονταν και ένας Λαρισαίος από την κακή ύδρευση. Αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που έκανε την νεαρή εταιρία ύδρευσης και ηλεκτροφωτισμού, μόλις το 1925 εξασφάλισε την παροχή ρεύματος στην πόλη, να ριφθεί το ίδιο έτος και κυριολεκτικά '' χωρίς ανάσα '' στην προσπάθεια αντιμετωπίσεως του προβλήματος της ύδρευσης.
1925: Συγκροτείται οικονομικός φορέας, κατάλληλος να αναλάβει το έργο, του ηλεκτροφωτισμού και της ύδρευσης. Έτσι συγκροτήθηκε η «Λαρισαϊκή Εταιρία Ύδρευσης και Ηλεκτροφωτισμού» που αμέσως -για νομικούς λόγους- μετονομάστηκε σε «Εταιρία Υδρεύσεως και Ηλεκτροφωτισμού Λαρίσης» ή Ε.Υ.Η.Λ.
Την 22 Αυγούστου 1925 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, το καταστατικό της Ε.Υ.Η.Λ, στην οποία παραχωρείται για 30 χρόνια, το σχετικό προνόμιο για ύδρευση και ηλεκτροφωτισμό και με συμμετοχή του Δήμου κατά 76% (1926).
Στην πορεία η Ε.Υ.Η.Λ. κατάφερε να υπερνικήσει όλες τις δυσκολίες που παρουσιάστηκαν και η Λάρισα ηλεκτροφωτίστηκε τον Ιούνιο του 1925.
Η Ε.Υ.Η.Λ. υπερνίκησε τις δυσχέρειες (οικονομικές, τεχνογνωσίας, έργων κ.α.) και εξασφάλισε τον εξηλεκτρισμό της πόλης χάρη στην αποφασιστικότητα των ηγεσιών της, την εργασία του προσωπικού του εργοστασίου και τη συμπαράσταση των Λαρισαίων.
(Σε πέντε χρόνια τετραπλασίασε την παραγωγή ρεύματος: Από 183.500 kwh το 1926 σε 740.000 kwh το 1930.
1925-1926: Εξασφαλίζοντας η Ε.Υ.Η.Λ. τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης, προχώρησε αμέσως στην ύδρευση. Ανέθεσε τη σύνταξη μελέτης και παράλληλα ζήτησε τη συμμετοχή του Δήμου στο έργο.
Την 21 Δεκεμβρίου 1925, ο τότε δήμαρχος Μιχ. Σάπκας έφερε το θέμα της Ε.Υ.Η.Λ., στο πρώτο σχεδόν Δημοτικό Συμβούλιο, για την ύδρευση.
Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρές και ποικίλες κι' αυτό, γιατί όσο και αν φαίνεται ακατανόητο σήμερα, η απόκτηση συστηματικής ύδρευσης έθιγε πολλά συμφέροντα. Υπήρχε σημαντική μερίδα ατόμων με συμφέροντα που δεν εννοούσε να χάσει και ας βασανίζονταν συμπολίτες τους από αρρώστιες και ας πέθαιναν ακόμα και κάποιοι απ' αυτές.
Το σημαντικότερο όλων είναι ότι θα εξαφάνιζε τους «νερουλάδες» ή «σακάδες» που αποτελούσαν τότε οργανωμένη συντεχνία, με πολλά προνόμια.
Την 23 Φεβρουαρίου 1926, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λάρισας άνοιξε το δρόμο για την ύδρευση.
1927: Στη Λάρισα την πόλη των .... 24.000 κατοίκων ξεκινούν τα πρώτα έργα ύδρευσης που ολοκληρώνονται το 1930.
Τα έργα για την ύδρευση, κόστισαν 20.000.000 δρχ. ποσό τεράστιο για την εποχή.
1930: Μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα εγκαινιάζονται συνολικά τα έργα, της ύδρευσης.
Στα εγκαίνια παρευρέθηκε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός ο Ελευθέριος Βενιζέλος αφού είχε πάρει τόση έκταση, η συγχρονισμένη ύδρευση μιας πόλης και πατώντας ένα κουμπί, ο Βενιζέλος, ξεχύθηκε νερό στα σπίτια και καταστήματα.
Οι Λαρισαίοι απόκτησαν τώρα νερό, αποστειρωμένο, υγιεινό από τα καλύτερα ποιοτικά και κυρίως άφθονο.
Με ένα απλό στρίψιμο της κάνουλας, οι νοικοκυρές -που υπέφεραν τα πάνδεινα από τη λειψυδρία και τη βαναυσότητα των «σακάδων»- είχαν τώρα στη διάθεσή τους όσο νερό ήθελαν να πιουν και να καθαρίσουν.
Αποτελούσαν πλέον εφιαλτική ανάμνηση το μαρτύριο της έλλειψης του νερού και του τύφου.
Όπως επεσήμανε στα εγκαίνια, ο Δήμαρχος Μιχ. Σάπκας, τη δαπάνη για το έργο της ύδρευσης (20 εκ. δρχ.) το κάλυψαν εξ ολοκλήρου οι κάτοικοι, χωρίς να βάλει μια δραχμή το κράτος.
Το άκουσε ο Βενιζέλος και το σημείωσε. Μετά τα εγκαίνια κάλεσε τους Αθηναίους δημοσιογράφους που τον συνόδεψαν στη Λάρισα και δήλωσε:
«Να γράψητε παρακαλώ στις εφημερίδας σας, ότι τα έργα ύδρευσης και ηλεκτροφωτισμού της Λαρίσης ετελέσθησαν δια μόνον των οικονομικών δυνάμεων του τόπου, επί τη βάσει ενός ιδιοτύπου νόμου την έκδοσιν του οποίου προκάλεσεν ο Δήμος Λαρίσης και να καλέσητε τους Δημάρχους όλων των πόλεων της Ελλάδος να λάβουν υπόδειγμα εις την εκτέλεσιν δημοτικών έργων, την Λάρισαν».
Προς γενική κατάπληξη ολόκληρης της Ελλάδας και εν μέσω της σφοδρότερης οικονομικής κρίσεως που γνώριζε η Ελλάδα και ο κόσμος, επιτυγχάνει να πραγματοποιήσει το 1930 το όνειρο δεκάδων γενεών της Λάρισας, με το να εξασφαλίσει την παροχή ύδατος. Και μάλιστα κατά τον αρτιότερο τρόπο, από όλες τις άλλες πόλεις της Ελλάδας, και χωρίς να εξαιρείται η πρωτεύουσα. Διότι έκτοτε και μέχρι σήμερα, παρέχει άνευ ουδεμιάς διακοπής άφθονο, φθηνό και υγιεινό νερό στους κατοίκους σε όλο το εικοσιτετράωρο. Η επίτευξη της λύσεως αυτής απαίτησε ένα μακροχρόνιο, σκληρό και πολυμέτωπο αγώνα κατά την διάρκεια του οποίου αναδείχθηκε μια νέα σειρά Λαρισινών προσωπικοτήτων, όπως οι Μιχάλης Σάπκας, Νικόλαος Φίλιος, Μιχάλης Μπούρας, Δημήτριος Χατζηγιάννης, Ξενοφών Ριζόπουλος, Ηλίας Φρυτζαλάς, και πολλοί άλλοι, που προέρχονταν από διάφορες πολιτικές παρατάξεις και κοινωνικές τάξεις , αλλά είχαν το κοινό χαρακτηριστικό, να παραμερίζουν τις μικροκομματικές και προσωπικές επιδιώξεις και συνεργαζόμενοι, να τεθούν στην υπηρεσία του συνόλου.
1940: Η Ε.Υ.Η.Λ. συνέχισε την πορεία της σαν κοινωφελής τοπικός Αυτοδιοικούμενος Οργανισμός. Κατόρθωσε σε δέκα χρόνια (1930-1940) να διπλασιάσει την κατανάλωση ρεύματος και να υπερδιπλασιάσει το νερό ανά κάτοικο. Η Λάρισα είχε την υψηλότερη ανά κάτοικο κατανάλωση στην επαρχιακή Ελλάδα, στα δύο αυτά είδη.
Το 1938 το κεφάλαιο της εταιρίας ήταν 21,5 εκατ. δρχ. και οι 66.000 μετοχές (76,4%) ανήκε στο Δήμο και οι 19.170 μετοχές (23,6%) σε ιδιώτες μετόχους.
Με τροποποίηση του καταστατικού της Ε.Υ.Η.Λ. με τον Αν. Νόμο της 10 Αυγούστου 1940 μετονομάστηκε σε «Οργανισμό Υδρεύσεως και Ηλεκτροφωτισμού Λαρίσης»ή ΟΥΗΛ.
Κατά την Γερμανο-Ιταλική κατοχή η διοίκηση του Οργανισμού έστρεψε τις προσπάθειές της σε τρεις κυρίως κατευθύνσεις.
- Εξασφάλιση ρεύματος και νερού στους κατοίκους
- Επιβίωση του προσωπικού του και των οικογενειών τους
- Συντήρηση μηχανημάτων και δικτύων οι συνολικές ζημιές του ΟΥΗΛ στη διάρκεια του πολέμου υπολογίσθηκαν το 1945 σε 14 εκ. δρχ., ποσό τεράστιο τότε.
Στην πραγματικότητα η ζημιές ήταν μεγαλύτερες. Μετά την απελευθέρωση, προχώρησε ακάθεκτα σε ανασυγκρότηση με δεδομένη την κερδοφόρα (από το 1946) λειτουργία του.
Η ραγδαία ανασυγκρότηση του ΟΥΗΛ, επέτρεψαν σε αυτόν να ανταποκριθεί στις αυξηθείσες κατά πολύ ανάγκες της πόλης και να υποβοηθήσει την περαιτέρω ανάπτυξή της, για να μεταβληθεί ο οργανισμός αυτός σε σοβαρό παράγοντα προόδου και ανέλιξης της Λάρισας. Η νέα αυτή περίοδος, ήτις αποτελεί και την ακμή του ΟΥΗΛ, συνδέεται με την απότομη ανάπτυξη της Λάρισας. Οι κάτοικοί της κατά την απογραφή του 1940 ήταν 35.000 κατοίκους. Το 1945 υπήρχαν στη Λάρισα 31.000 δελτία τροφίμων, που μαρτυρούν ότι ο πληθυσμός της δεν υπερέβαινε τότε τους 30.000 κατοίκους. Το 1946, με την έναρξη των εσωτερικών γεγονότων στην Ελλάδα και την συρροή κατοίκων της υπαίθρου στις πόλεις, άρχισε να αυξάνει ο πληθυσμός της Λάρισας, ώστε το 1950 ανήλθε σε 41.016 κατοίκους.
Με την αποκατάσταση της εσωτερικής ησυχίας, από το 1950, παρατηρείται κάτι το πρωτοφανές στα χρονικά της Λάρισας. Ο πληθυσμός της αυξάνει με εκπληκτικό ρυθμό. Αγρότες από διάφορα σημεία του κάμπου και των ορεινών περιοχών του Νομού Λάρισας, εγκαταλείπουν τα χωριά τους και συσσωρεύονται στην Λάρισα. Το 1956 υπολογίζεται ότι στην Λάρισα ο πληθυσμός ήταν άνω των 60.000 ανθρώπων και είχε διπλασιαστεί εντός μιας μόνο δεκαετίας. Η αύξηση αυτή, συνετέλεσε στην δημιουργία νέων συνοικιών, προς όλες τις κατευθύνσεις της πόλης, σε σημείο ώστε περιοχές που θεωρούνταν προηγουμένως ως αγροί μετατράπηκαν σε οικόπεδα και απέκτησαν συνοικισμούς. Στον ΟΥΗΛ έλαχε να εξασφαλίσει στον υπερπληθυσμό αυτό, νερό και φως. Ο ΟΥΗΛ δεν εξασφάλισε απλώς την απαιτηθείσα ποσότητα ύδατος, αλλά την διέθετε υπό ευνοϊκούς όρους. Είναι ευνόητο ότι για να μπορέσει ο ΟΥΗΛ, να ανταποκριθεί στις ανάγκες κάλυψης ύδατος, προέβη σε θαρραλέες επεκτάσεις των δικτύων υδρεύσεως, κατά πολλά χιλιόμετρα και στην ίδρυση νέου διυλιστηρίου το οποίο εγκαινιάστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1956 πανηγυρικά. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι τόσο οι επεκτάσεις όσο και οι εγκαταστάσεις του διυλιστηρίου υπήρξαν έργα του προσωπικού του ΟΥΗΛ.
Την ανάπτυξη αυτή ακολουθούν και οι δραστηριότητες του ΟΥΗΛ, στην ύδρευση και τον ηλεκτροφωτισμό.
Προετοιμασμένος κατάλληλα ο ΟΥΗΛ παρέχει νερό και ρεύμα σε αφθονία, επεκτείνει συνεχώς τα δίκτυα, εξασφαλίζοντας έτσι υποδομή για την παραπέρα ανάπτυξη της Λάρισας.
Για να αποδώσει τόσο ωφέλιμο και τόσο δυναμικό έργο ο ΟΥΗΛ συνετέλεσαν αρκετοί παράγοντες με κυριότερους το εξειδικευμένο κατά κλάδους προσωπικό και οι διοικήσεις, με τις οργανωτικές και διοικητικές ικανότητες και διορατικότητα.
Προσέφερε ο ΟΥΗΛ και άλλες υπηρεσίες, έμμεσα, για τον καλλωπισμό και την ανάπτυξη της Λάρισας.
Ανήγειρε στην πλατεία Ωδείο, τον ωραίο ναΐσκο Άγιο Βησσαρίωνα με αγιογραφίες του Αγ. Αστεριάδη (1954).
Αίθουσα συναυλιών του Δημοτικού Ωδείου.
Συντριβάνι στην πλατεία Ταχυδρομείου.
Στον Πλαταμώνα ανήγειρε τριώροφο λιθόκτιστο ξενώνα, με 22 διαμερίσματα, για παραθερισμό του προσωπικού (1955).
Με επιβολή εισφοράς, στους καταναλωτές, ολοκληρώθηκε η ανέγερση του Μητροπολιτικού Ναού.
Το 1960 η Δ.Ε.Η. εξαγόρασε απ' τον ΟΥΗΛ το προνόμιό του για το ρεύμα, τις μηχανολογικές του εγκαταστάσεις με το δίκτυο και απορρόφησε το προσωπικό του.
1960-1980: Δεκαετία με την έκρηξη της αστυφιλίας πολλαπλασιάζει τις ανάγκες της Λάρισας στον τομέα της ύδρευσης.
Άρχισε να συζητιέται σε τακτικά διαστήματα από το Δημοτικό Συμβούλιο, το θέμα της Δημοτικοποίησης του ΟΥΗΛ. Το προνόμιο του Οργανισμού να υδροδοτεί τη Λάρισα είχε λήξει το 1956, παρατάθηκε όμως με διάφορα διατάγματα μέχρι τις 15-1-74.
Στις 17-12-73 το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει, να λειτουργήσει σαν «Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Λάρισας». Έτσι γεννήθηκε η Δ.Ε.Υ.Λ.
Ένας κοινωφελής οργανισμός, δημιούργημα των Λαρισαίων έσβησε με την μέχρι τότε νομική μορφή του, όμως οι υπηρεσίες του θα παρέχονται στο σύνολο των κατοίκων της Λάρισας.
Ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας της ύδρευσης της Λάρισας έκλεισε με την Δημοτικοποίηση του ΟΥΗΛ και μετατροπή του σε Δ.Ε.Υ.Λ. Σαρανταοκτώ χρόνια μετά την ίδρυσή του και 44 χρόνια μετά τα εγκαίνια του υδατόπυργου και του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης, τη στιγμή που η Λάρισα συνέχιζε την αλματώδη ανάπτυξή της, ο Δήμος αναλαμβάνει τη διαχείριση του οργανισμού και την ευθύνη να εξασφαλίσει αρκετό, καθαρό και φθηνό νερό στους Λαρισαίους.
Στις 25-1-77 το Δημοτικό Συμβούλιο ομόφωνα αποφάσισε την προσθήκη στην Δ.Ε.Υ.Λ. του κλάδου της αποχέτευσης, ως δευτέρου κλάδου της. Έτσι η Δ.Ε.Υ.Λ. μετονομάζεται σε Δ.Ε.Υ.Α.Λ.
Σκοπός του νέου κλάδου ήταν η κατασκευή έργων αποχέτευσης, η συντήρησής τους και η πληρέστερη εκμετάλλευση των είδη υφισταμένων και κατασκευαζόμενων δικτύων.
1980-2000: Η τελευταία εικοσαετία ήταν ίσως η πιο σημαντική περίοδος για την ύδρευση της Λάρισας. Στόχος της Δ.Ε.Υ.Α.Λ. είναι να εξασφαλιστεί νερό αρκετό και υγιεινό για μια πόλη, που οι απαιτήσεις καθημερινά μεγαλώνουν.
Δεν μπορεί ο Πηνειός να αποτελεί μοναδική πηγή υδροδότησης, αφού η ρύπανσή του καθημερινά μεγαλώνει και η ποσότητα του νερού συνεχώς μειώνεται.
Η Δ.Ε.Υ.Α.Λ. οδηγείται στην αναζήτηση νέων πηγών ύδρευσης.
Οι γεωτρήσεις που έγιναν στο παρελθόν στο «κιόσκι» έφεραν στην επιφάνεια νερό, που δεν ήταν κατάλληλο για πόση.
Το 1981 η Δ.Ε.Υ.Α.Λ. αποκτά τη μορφή με την οποία τη γνωρίζουμε σήμερα, εντάσσεται στις διατάξεις του Νόμου Ν. 1069/80 «περί κινήτρων για ίδρυση Επιχειρήσεων Ύδρευσης-Αποχέτευσης».
Σύμφωνα με τον Π.Δ. 379/10-4-81 η Δ.Ε.Υ.Α.Λ. είναι Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, κοινωφελούς χαρακτήρα, με αντικείμενό της την ύδρευση και αποχέτευση.
Διέπεται από τις διατάξεις του Ν. 1069/80 σε ότι αφορά τη διοίκηση, λειτουργία οργάνωση, εκτέλεση και συντήρηση έργων της αρμοδιότητάς της καθώς και τις πηγές χρηματοδότησής της.
Το 1986 άρχισε η ανόρυξη μιας σειράς γεωτρήσεων στην περιοχή της Γιάννουλης.
Αυτές προμήθευαν στην πόλη το 65% περίπου του συνολικού νερού που χρειαζόταν.
Όμως χρειαζόταν ένα ποσοστό 35% από το νερό του ποταμού. Το Σεπτέμβριο του 1988, ο Πηνειός στέρεψε κυριολεκτικά. Η Λάρισα πέρασε 60 περίπου ώρες, χωρίς τακτική υδροδότηση.
Ύστερα από πιέσεις της Δ.Ε.Υ.Α.Λ., εγκρίθηκε η χρηματοδότηση του έργου μιας νέας ομάδας γεωτρήσεων στην περιοχή του Αμπελώνα.
Το έργο των γεωτρήσεων και του αγωγού μεταφοράς ολοκληρώθηκαν σε χρόνο ρεκόρ (Μάρτιος-Ιούνιος 1989) και η Λάρισα απέκτησε τη δυνατότητα υδροδότησής της, κατά 100% από τις γεωτρήσεις.
Από το 1990 λοιπόν, οι Λαρισαίοι δεν πίνουν ούτε σταγόνα νερού από τον Πηνειό. Και αυτό γιατί αφ' ενός η ποιότητά του δεν είναι ικανοποιητική και αφετέρου διότι δεν επαρκεί, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες.
Το 2000 ολοκληρώθηκε το έργο των γεωτρήσεων στα Πλατανούλια και του αγωγού μεταφοράς ώστε να υπάρχει πλήρης κάλυψη των αναγκών της πόλης.
Αυτή τη στιγμή η Λάρισα προμηθεύεται νερό από 33 συνολικά γεωτρήσεις και υδροδοτεί το Δήμο Λαρισαίων με τις Τοπικές Κοινότητες (πρώην Δημοτικές Κοινότητες) του Δήμου Λαρισαίων (Γιάννουλης και Φαλάνης και οικισμού Δασοχωρίου), Τερψιθέας, τους οικισμούς Κουλουρίου και Αμφιθέας, τις Κοινότητες (πρώην τοπικές κοινότητες) του δήμου Λαρισαίων (Κοιλάδα, Μάνδρα, Ελευθεραί, Ραχούλα (και οικισμός Κάστρου), Λουτρό (και οικισμός Αργυρόμυλων), Αμυγδαλέα, Κουτσόχερο), τμήμα Δήμου ΚΙΛΕΛΕΡ (Νίκαια, Μελισσοχώρι, Ομορφοχώρι, Ν. Καρυές, Μεσσοράχη, Αγ. Ανάργυροι, Κρανώνας, Κάμπος) και τμήμα του Δήμου Τεμπών (Γυρτώνη).
Με τις υπάρχουσες γεωτρήσεις η Δ.Ε.Υ.Α.Λ. καλύπτει με επάρκεια τις υδρευτικές ανάγκες. Παράλληλα εξετάζονται όλα τα δυνατά σενάρια υδροδότησης, με μελέτες που υλοποιούνται, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα Σ.Δ.Λ.Α.Π. (Οδηγία 2000/60/ΕΕ), και στη συνέχεια θα προγραμματιστεί το είδος και το μέγεθος νέων υδραυλικών έργων που θα καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού της επόμενης 40ετίας.
Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία της Λάρισας για ύδρευση και αργότερα για αποχέτευση.
- Εγκαίνια αρχικών έργων ύδρευσης (1930)
- Δημιουργία του ΟΥΗΛ (1940)
- Δημοτικοποίηση του Οργανισμού Ύδρευσης και μετατροπή του, σε Δ.Ε.Υ.Λ. (1974)
- Η Δ.Ε.Υ.Λ. μετονομάζεται σε Δ.Ε.Υ.Α.Λ. (1977)
- Η Δ.Ε.Υ.Α.Λ. εντάσσεται στις διατάξεις του Ν. 1069/80
- Υδροδότηση της Λάρισας, αποκλειστικά από γεωτρήσεις (1990)
- Υδροδότηση της πόλης από τις νέες δεξαμενές στο Μεζούρλο και Αγ. Παρασκευή (όχι από τον υδατόπυργο) (2000)
Αφιέρωμα της εφημερίδας "Ελευθερία" στα 75 χρόνια
Κάντε κλικ στην εικόνα για να δείτε το αφιέρωμα
